Σχέδιο διαλόγου των Οικολόγων Πράσινων για αλλαγές στους πολιτικούς θεσμούς
«Η χρεοκοπία του πολιτικού συστήματος δεν πρέπει να συμπαρασύρει τη χώρα»
Με κεντρικό μήνυμα «Να ξαναβρούμε το νόημα της δημοκρατίας» και με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση, παρουσίασαν σήμερα οι Οικολόγοι Πράσινοι το σχέδιο διαλόγου με τις προτάσεις τους για τις αλλαγές που ζητούν στους πολιτικούς θεσμούς.
- Βασικοί άξονες των προτάσεων είναι δημοψηφίσματα με πρωτοβουλία πολιτών, ισχυροποίηση των περιφερειών και της τοπικής δημοκρατίας, δημοκρατικό εκλογικό σύστημα με απλή αναλογική, δικλείδες για σταθερή ημερομηνία εκλογών ανά τετραετία, κενές έδρες για τα λευκά ψηφοδέλτια, ανώτατο όριο δύο συνεχόμενων θητειών, ασυμβίβαστο βουλευτή και υπουργού.
- Παράλληλα προτείνονται μέτρα σεβασμού στο δημόσιο χρήμα με Βουλή 200 εδρών, περικοπές 50% στις βουλευτικές αποδοχές και τη χρηματοδότηση των κομμάτων, κατάργηση των φορολογικών και συνταξιοδοτικών προνομίων των βουλευτών.
- Επιπλέον προτάσεις αφορούν ισχυρή Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και όρια στην αυθαιρεσία της εξουσίας με ενίσχυση του Κράτους Δικαίου.
Το άνοιγμα του δημόσιου διαλόγου σηματοδοτήθηκε με την παρουσία ομιλητών από χώρους ακαδημαϊκής έρευνας (Γ.Κατρούγκαλος, Ηλ.Κατσούλης), μαχόμενης δημοσιογραφίας (Τ.Παππάς) και Κοινωνίας Πολιτών (Γ.Οικονόμου). Φιλοδοξία των Οικολόγων Πράσινων είναι να συζητήσουν τις προτάσεις αυτές με όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα φορέων, με τελικό σταθμό το συνέδριό τους, στις 21-23 Οκτωβρίου.
«Η δημοκρατία είναι για μας εξίσου σημαντική με την οικονομία, καθώς το πολιτικό σύστημα δεν πρέπει να συμπαρασύρει τη χώρα στη χρεοκοπία του», τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου Γιάννης Τσιρώνης. «Το αίτημα για Πραγματική Δημοκρατία τέθηκε ήδη από τους πολίτες στις πλατείες και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της μάχης για μια άλλη, βιώσιμη πορεία της χώρας μας. Καταθέτουμε σήμερα θεσμικές προτάσεις για να αλλάξει ο τρόπος που γίνεται πολιτική. Πολλά από αυτά που προτείνουμε μπορούν να υλοποιηθούν και με το ισχύον Σύνταγμα, και απαιτούν απλώς πολιτική βούληση που σήμερα δεν υπάρχει. Θα καταθέσουμε προτάσεις και για τα υπόλοιπα ζητήματα της συνταγματικής αναθεώρησης του 2013, όταν ανοίξει ο σχετικός διάλογος».
«Επικεντρώνουμε στις απαραίτητες θεσμικές αλλαγές για διεύρυνση της δημοκρατίας, ενίσχυση της διαφάνειας, ενδυνάμωση της συμμετοχής και του ρόλου των πολιτών», είπε ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων. «Οι αλλαγές που προτείνουμε εκφράζουν τη δυσπιστία της κοινωνίας προς την τάξη των πολιτικών, αλλά και την ανάγκη να μεταφραστεί η οργή σε περισσότερη δημοκρατία και όχι σε άνοδο του λαϊκισμού. Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για δημοψηφίσματα είναι χωρίς αντίκρισμα, καθώς τα διατηρεί ως προνόμιο της εξουσίας. Το νομοσχέδιο που ήρθε στη Βουλή δεν είναι καν απαραίτητο, καθώς με το σημερινό Σύνταγμα κάθε απόφαση για δημοψήφισμα εκφράζεται έτσι κι αλλιώς ως ιδιαίτερος νόμος της Βουλής».
«Το βασικό θεσμικό πρόβλημα της συγκυρίας δεν έγκειται κυρίως στην αναντιστοιχία του συνταγματικού κειμένου με τις πραγματικές ανάγκες της χώρας, αλλά στη βαθύτατη κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος να ανταποκριθεί σε βασικές συνταγματικές επιταγές, όπως αυτές της λαϊκής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας», σημείωσε ο συνταγματολόγος Γιώργος Κατρούγκαλος. «Υπάρχει, παρόλα αυτά ανάγκη αναθεώρησης του συνταγματικού κειμένου και για αυτό το λόγο η πρωτοβουλία των Οικολόγων Πράσινων είναι επίκαιρη. Συμφωνώ με τις περισσότερες επιμέρους προτάσεις, όπως και την ορθή αξιολόγηση τους σε άξονες (δημοκρατία, δικαιώματα, προστασία του περιβάλλοντος/βιωσιμότητα). Χρειάζεται όμως και εκτενής ανάδειξη της ανάγκης προστασίας του κοινωνικού κράτους».
«Θεωρώ ενδιαφέρουσες τις προτάσεις για μικρότερες εκλογικές περιφέρειες, ψήφο στα 16, ανώτερο όριο συνεχιζόμενων θητειών, κενές έδρες και ασυμβίβαστο της θέσης βουλευτή και υπουργού. Πάνω σε αυτές τις προτάσεις μπορεί να σχηματιστούν ευρύτερες συμμαχίες. Για να αποφευχθούν ορισμένοι κίνδυνοι που συνοδεύουν αμεσοδημοκρατικές λύσεις, ο έλεγχος της εξουσίας πρέπει να περνάει μέσα από την ‘κοινωνία πολιτών’, συστατικό μέρος της οποίας αποτελεί ένα οικολογικό πράσινο κόμμα», τόνισε ο καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας Ηλίας Κατσούλης. Ο ίδιος κατέθεσε πρόταση για συνταγματικό έλεγχο των νόμων πριν τη δημοσίευσή τους, ενώ σημείωσε ορισμένες επιφυλάξεις για απλή αναλογική χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες και για αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς σε μια κοινωνία χωρίς αμεσοδημοκρατική εμπειρία και σε με κατά καιρούς έντονο αντιθεσμικό προσανατολισμό.
«Η κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη και ως εκ τούτου επιβάλλεται γενική αλλαγή πλεύσεως της κοινωνίας, για να οδηγήσει σε ριζικές πολιτικές αλλαγές», τόνισε ο Γιώργος Οικονόμου, Δρ Φιλοσοφίας και από τους προσκεκλημένους ομιλητές των συνελεύσεων στο Σύνταγμα. «Αυτές, όπως τονίζεται και στο σχέδιο, δε θα αφορούν στην αλλαγή προσώπων ή κομμάτων στην κυβέρνηση, αλλά σε θεσμικές αλλαγές που θα αφαιρούν εξουσία από τα παραδοσιακά καθιερωμένα κέντρα εξουσίας και θα την αποδίδουν στην κοινωνία. Οι προσπάθειες ομάδων και κινήσεων, πρέπει να συντελέσουν στην πληροφόρηση, την ενημέρωση και την ανοικτή συζήτηση με σκοπό τον ενσυνείδητο αγώνα της κοινωνίας».
«Η δημοκρατία δεν είναι μόνο ψηφοφορίες, είναι και διαβούλευση και σύγκρουση και κυρίως αναμέτρηση επιχειρημάτων», υπογράμμισε ο δημοσιογράφος Τάσος Παππάς. «Συμφωνώ με τα τοπικά δημοψηφίσματα, όμως σύνθετα ζητήματα δε μπορούν να απαντηθούν με ένα «ναι» ή ένα «όχι». Θεωρητικά η απλή αναλογική είναι το δικαιότερο σύστημα, αλλά είναι λάθος να πιστεύουμε ότι δια της απλής αναλογικής θα υποχρεωθούν τα κόμματα να συνεργαστούν. Συμφωνώ ανεπιφύλακτα με τη μείωση του αριθμού των βουλευτών και τη μείωση των αποδοχών τους, αν όμως δε θέλουμε ούτε να ασχολούνται με την πολιτική μόνο οι πλούσιοι ούτε να ευνοηθούν φαινόμενα διαπλοκής, πρέπει οι βουλευτές να αμείβονται αξιοπρεπώς. Για τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, θα ήμουν υπέρ της κατάργησής της αν μπορούσε κάποιος να μου εγγυηθεί ότι τα κόμματα εξουσίας θα έπαυαν να είναι φαύλα».
Το Γραφείο Τύπου των Οικολόγων Πράσινων
Για περισσότερες πληροφορίες: 210 3306301 / 6979 952070
Το βίντεο της εκδήλωσης θα αναρτηθεί στο www.ecogreens.gr
(ακολουθεί το πλήρες κείμενο του Σχεδίου Διαλόγου των Οικολόγων Πράσινων)
Οι Οικολόγοι Πράσινοι ανοίγουμε το διάλογο για αλλαγές στους πολιτικούς θεσμούς
ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΝΑ ΣΥΝΔΕΣΟΥΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ,
ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΦΟΡΕΑΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Σ Χ Ε Δ Ι Ο Δ Ι Α Β Ο Υ Λ Ε Υ Σ Η Σ
Είναι κοινός τόπος ότι η κρίση αποτελεί χρεοκοπία όλου του πολιτικού συστήματος. Η χρεοκοπία δε αφορά μόνο τους εκπροσώπους του και τα κόμματά τους, αλλά και τον τρόπο που λειτουργούν οι θεσμοί. Το αίτημα για πραγματική δημοκρατία, πιο άμεση και πλήρως υπόλογη στους πολίτες, έχει ήδη τεθεί το τελευταίο διάστημα από το αυθόρμητο κίνημα των πολιτών στις πλατείες, και όλα δείχνουν ότι θα μείνει για καιρό στο προσκήνιο.
Μέχρι τώρα το πολιτικό σύστημα έχει χειριστεί την κρίση με γνώμονα τη δική του επιβίωση και όχι τις ανάγκες της κοινωνίας. Ανάπηρη ήταν όμως και η δημοκρατία που είχαμε πριν: Το συγκεντρωτικό κράτος , η παντοδυναμία του πρωθυπουργού, η κομματική νομή της εξουσίας και το έλλειμμα αξιοπιστίας των κομμάτων, οι κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες που διασφάλιζαν την ψήφιση οποιουδήποτε νομοσχεδίου, η αίσθηση των πολιτών ότι ελάχιστα επηρεάζουν τις εξελίξεις, συγκροτούσαν ένα ξεπερασμένο πολιτικό σύστημα που είχε ήδη δείξει τα όριά του. Κόμματα και πολιτικοί έχουν κάνει ό,τι μπορούσαν για να χάσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών, η διαφθορά έχει γενικευθεί, η συζήτηση εστιάζεται στα πρόσωπα αντί για τις πολιτικές, ενώ η ζημιά από τις μονοκομματικές κυβερνήσεις και τη νομή της εξουσίας είναι πια αδιαμφισβήτητη.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι δίνουμε στη διακυβέρνηση μια έννοια ριζικά διαφορετική: για μας διακυβέρνηση σημαίνει τη διαμόρφωση ευρύτερα αποδεκτών στόχων και το συντονισμό για την προώθησή τους. Μια τέτοια αντίληψη απαιτεί ριζικές αλλαγές και καινοτομίες όχι μόνο στις προτεραιότητες και στις πολιτικές, αλλά πρωτίστως στους ίδιους τους πολιτικούς θεσμούς.
Η δικαιολογημένη οργή για τους εκπροσώπους του πολιτικού συστήματος, θέλουμε να γίνει δύναμη κοινωνικής χειραφέτησης, αυτοοργάνωσης και διεύρυνσης της συμμετοχής των πολιτών. Αν δε μεταφραστεί όμως η οργή αυτή σε περισσότερη δημοκρατία, εύκολα μπορεί να εκφυλιστεί σε άνοδο του λαϊκισμού, απαίτηση κρατικής προστασίας για όλους, αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων, ακόμη και ανάδειξη «ισχυρών ηγετών» με ελάχιστο σεβασμό στους δημοκρατικούς κανόνες.
1. Υπερασπίζουμε τη συνταγματική νομιμότητα, προωθούμε επείγουσες συνταγματικές αλλαγές, όπου χρειάζονται
Το πολιτικό σύστημα δε σεβάστηκε ποτέ ούτε τους δικούς του θεσμούς. Τα βραχυπρόθεσμα παιχνίδια εξουσίας κυριαρχούσαν πάντα απέναντι στις μακροχρόνιες προοπτικές και στο δημόσιο συμφέρον. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όπως με το Άρθρο 24 για το περιβάλλον, το ίδιο το πολιτικό σύστημα προσπάθησε επανειλημμένα να ανατρέψει συνταγματικές διατάξεις, προσκρούοντας τελικά στην αντίδραση της κοινωνίας.
Σήμερα επείγουν μια σειρά απαραίτητες θεσμικές αλλαγές, με αρκετές από αυτές να απαιτούν αντίστοιχες τροποποιήσεις και στο Σύνταγμα. Για τις αλλαγές αυτές στους πολιτικούς θεσμούς, πρέπει να ανοίξει στην κοινωνία ο ευρύτερος δυνατός διάλογος. Χρειάζεται επίσης να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες, ώστε η επόμενη Βουλή να είναι Αναθεωρητική. Ζητάμε από τα κόμματα να δεσμευτούν, πριν ανοίξουν οι επόμενες κάλπες, για τις συνταγματικές τομές που θα προτείνουν. Οι όποιες συνταγματικές αλλαγές θα πρέπει να επικυρωθούν με δημοψήφισμα.
2. Δημοψηφίσματα: η κοινωνία, πραγματικός φορέας εξουσίας
Η εκλογική ετυμηγορία δεν είναι λευκή επιταγή γι’ αυτούς που θα σχηματίσουν κυβέρνηση. Οι πολίτες δικαιούνται να έχουν λόγο σε όλη τη διάρκεια της τετραετίας για τις πολιτικές που υιοθετούνται. Από τα δημοψηφίσματα είναι λογικό να εξαιρείται μόνο ό,τι προσκρούει στο Σύνταγμα. Τέτοιες περιπτώσεις είναι κυρίως τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου η πλειοψηφία δε δικαιούται να περιορίζει τα δικαιώματα των μειοψηφιών. Τα δημοψηφίσματα καταδικάζονται σε ασφυξία από το σημερινό σύνταγμα, που απαιτεί ειδικό νόμο με απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη χώρα μας έχει να γίνει δημοψήφισμα από το 1974.
Θεωρούμε απαραίτητη την αναθεώρηση της συνταγματικής διάταξης, ώστε να μπορεί να προκηρυχθεί δημοψήφισμα και με πρωτοβουλία πολιτών, όταν το ζητά με την υπογραφή του συγκεκριμένο ποσοστό του εκλογικού σώματος [ενδεικτικά στο ύψος του 2,5-3%] με δικλείδες ισόρροπης γεωγραφικής κατανομής και η πρόταση δεν αφορά θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημαντικό θεωρούμε και το δημοψήφισμα ανάκλησης αιρετών οργάνων και προκήρυξης νέων εκλογών, με προϋποθέσεις τη συγκέντρωση υπογραφών του 20% του εκλογικού σώματος και συμμετοχή τουλάχιστον 50% των πολιτών στο σχετικό δημοψήφισμα.
Ως άμεση μεταβατική πρόταση, μέχρι την επόμενη συνταγματική αναθεώρηση, ζητάμε από τα κόμματα να δεσμευτούν άμεσα:
- Ότι η πιλοτική εφαρμογή του θεσμού μπορεί να ξεκινήσει από το (α)κυρωτικό δημοψήφισμα, που θέτει στην κρίση των πολιτών νόμους ήδη ψηφισμένους από τη Βουλή πριν ακόμη κυρωθούν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
- Ότι θα υπερψηφίζουν στη Βουλή κάθε πρόταση (α)κυρωτικού δημοψηφίσματος εφόσον συνοδεύεται από τις υπογραφές του 2,5-3% των πολιτών και δεν προσκρούει σε διατάξεις του Συντάγματος. Σε περίπτωση αμφισβητήσεων, η συνταγματικότητα θα κρίνεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
- Ότι δυνατότητα για νομοθετικές πρωτοβουλίες θα έχουν και οι ίδιοι οι πολίτες με συλλογή υπογραφών: κάθε πρόταση νόμου που θα συνοδεύεται από υπογραφές του 1% των πολιτών, να υποχρεώνει τη Βουλή σε διαβούλευση και συζήτηση.
3. Αποκέντρωση, με ισχυρές περιφέρειες και με δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο
- H Ελλάδα παραμένει ένα από τα πιο συγκεντρωτικά κράτη στην Ευρώπη παρόλη τη διοικητική μεταρρύθμιση. Η αυτοδιοίκηση των περιφερειών παραμένει ημιτελής, με διεκπεραιωτικές κυρίως αρμοδιότητες, στη σκιά των αποκεντρωμένων κρατικών διοικήσεων. Διεκδικούμε ισχυρές αυτοδιοικούμενες περιφέρειες με: Ουσιαστικές αρμοδιότητες επιτελικού σχεδιασμού σε βασικούς τομείς όπως τη χωροταξία, τις μεταφορές, την περιβαλλοντική διαχείριση και την παιδεία.
- Εκλογή των περιφερειακών συμβουλίων με απλή αναλογική, ψηφοδέλτια χωρίς υποχρεωτικό επικεφαλής, μετεκλογικές συνεργασίες σε προγραμματική βάση, έμμεση εκλογή του επικεφαλής της περιφέρειας από το περιφερειακό συμβούλιο.
- Οικονομική αυτοδυναμία, με μέρος των δημόσιων εσόδων να παραμένει στην περιφέρεια όπου εισπράχθηκε και ένα ακόμη μέρος να αναδιανέμεται μεταξύ του συνόλου των περιφερειών.
- Θεσμούς δημοψηφισμάτων και νομοθετικών πρωτοβουλιών πολιτών, για τις τοπικές αρμοδιότητες, αντίστοιχοι με αυτούς που προτείνουμε για την κεντρική εξουσία.
- Θεσμούς ανοικτής διαβούλευσης για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως «κοινοβούλια νερού σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης» ή «φόρουμ ακτών».
- Ανάλογες ρυθμίσεις και για την αυτοδιοίκηση σε επίπεδο δήμου ή δημοτικής/τοπικής κοινότητας, ώστε να ξεφύγουμε από τη λογική του «τοπικού άρχοντα» και της αδιαφάνειας που δημιουργεί η παντοδυναμία του.
- Μεγαλύτερη αποκέντρωση στο εσωτερικό των δήμων, καθώς με τις συνενώσεις μεγάλωσε η απόσταση μεταξύ τοπικού άρχοντα και πολίτη. Στόχος η δημιουργία ισχυρών θεσμών συμμετοχικής και άμεσης δημοκρατίας (συμμετοχικός προϋπολογισμός, θεματικά και τοπικά συμβούλια, συμβούλια για χρήση συλλογικών αγαθών) σε επίπεδο δημοτικής ή τοπικής κοινότητας.
4. Δημοκρατικό εκλογικό σύστημα, διαφάνεια και σεβασμός στο δημόσιο χρήμα.
Η μέχρι τώρα διασφάλιση ότι το πρώτο κόμμα έχει σχεδόν σίγουρη την αυτοδυναμία, έχει οδηγήσει σε ένα πολιτικό σύστημα με επίπλαστη αυτάρκεια, όπου η εξουσία είναι συγκεντρωμένη στον αρχηγό και το στενό του κύκλο. Η απλή αναλογική θα αυξήσει την πίεση στις ηγεσίες, θα ενισχύσει τη δημοκρατική τους λειτουργία και θα περιορίσει τα εσωτερικά πελατειακά συστήματα στα κόμματα εξουσίας. Επιπλέον η απλή αναλογική είναι το μόνο σύστημα που κατοχυρώνει την ισότητα της ψήφου των πολιτών και αναχαιτίζει την έφοδο των κομματικών στρατών για τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού.
Την καθιέρωσή της χρειάζεται όμως να συνοδεύουν συνολικότερες αλλαγές, ώστε να ξεφύγουμε από τη σημερινή κατάσταση όπου τα πάντα περιστρέφονται, τυπικά τουλάχιστον, γύρω από τις αποφάσεις του πρωθυπουργού. Κρίσιμο στοιχείο δεν είναι μόνο οι προβλέψεις του εκλογικού νόμου, αλλά και η ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασιών σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
Σημαντική είναι εδώ η ανάδυση πολιτικών δυνάμεων διατεθειμένων για συνεργασίες σε επιμέρους νομοθετικές προτάσεις ακόμη και όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση.
- Αλλαγή εκλογικού νόμου με καθιέρωση απλής αναλογικής.
- Μικρότερες εκλογικές περιφέρειες, διερεύνηση δυνατοτήτων να αντικατασταθεί ο σταυρός προτίμησης με άλλες δημοκρατικές ρυθμίσεις χωρίς να ενισχυθεί η εξουσία των κομματικών μηχανισμών, εσωκομματικές προκριματικές εκλογές ανά περιφέρεια, όπου προβλέπεται λίστα. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει και σε δραστικό περιορισμό του «κόστους εκλογής».
- Διάλογος, με συμμετοχή και των ίδιων των νέων, για τη σκοπιμότητα να δοθεί δικαίωμα ψήφου από τα 16 χρόνια.
- Ανώτατο όριο δύο συνεχόμενων θητειών, σε όλα τα αιρετά και κυβερνητικά αξιώματα.
- Σταθερή ημερομηνία εκλογών ανά 4ετία. Ενδεχόμενη εμβόλιμη/πρόωρη εκλογή θα αφορά μόνο το εναπομένον υπόλοιπο της αρχικής 4ετίας, ώστε να αποθαρρύνεται η προκήρυξη πρόωρων εκλογών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, να αποσυνδέεται η δεδηλωμένη από τη διαμόρφωση συγκυριακών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών και να διευκολύνεται η ανεξάρτητη λειτουργία της Βουλής. Σε κάθε περίπτωση, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών δε θα πρέπει να αποφασίζεται μόνο από τον πρωθυπουργό.
- Πρόβλεψη να μένουν κενές οι έδρες που αντιστοιχούν στα λευκά ψηφοδέλτια.
- Ασυμβίβαστο για ταυτόχρονη κατοχή θέσεων βουλευτή και υπουργού.
- Στα ΜΜΕ, ως βασικό θεσμό δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος, κριτήριο για την (προσωρινή πάντα και υπό προϋποθέσεις) παροχή, ανανέωση ή ανάκληση άδειας χρήσης του δημόσιου αγαθού των ραδιοσυχνοτήτων οφείλει να είναι ο τρόπος που τα μέσα αυτά υπηρετούν τις προδιαγραφές ενημέρωσης, επιμόρφωσης και ψυχαγωγίας των πολιτών.
Παράλληλα απαιτείται δραστική περικοπή του «κόστους του πολιτικού συστήματος»
- Μείωση σε 200 των εδρών της Βουλής, με παράλληλο σχεδιασμό για να συνεχίσουν να εκπροσωπούνται οι πολιτικές δυνάμεις σε όλες τις κοινοβουλευτικές επιτροπές.
- Μείωση τουλάχιστον κατά 50%, σε σχέση με το 2010, της συνολικής κρατικής επιχορήγησης των κομμάτων. Χρηματοδοτούνται όλα τα κόμματα που ξεπερνούν το 1%, αναλογικά με τις ψήφους που έχουν συγκεντρώσει στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Αποκλεισμός της δυνατότητας να δανείζονται ποσά που ξεπερνούν συνολικά το ποσό μιας ετήσιας κρατικής επιχορήγησης. Δημοσιοποιείται στον ισολογισμό των κομμάτων, ως επιπλέον κρατική επιχορήγηση, το κόστος των εργαζομένων τους που μισθοδοτούνται από το Δημόσιο. Αναλογικά ισότιμη μεταχείριση των νέων πολιτικών κομμάτων κατά την προεκλογική περίοδο.
- Μείωση κατά 50% των αποδοχών των βουλευτών σε σχέση με το 2010. Κατάργηση των πρόσθετων αποδοχών για συμμετοχή σε επιτροπές και άλλα καθήκοντα που ανήκουν στο έργο τους, της «αυτοτελούς φορολόγησης» των αποδοχών τους και της διάθεσης βουλευτικού αυτοκινήτου, εξορθολογισμός των υπόλοιπων παροχών.
- Συνταξιοδότηση των βουλευτών από τα ασφαλιστικά ταμεία καθενός/καθεμιάς τους, όπου θα κατατίθενται από τη Βουλή και οι ασφαλιστικές τους εισφορές για το διάστημα της θητείας τους. Κατάργηση της χωριστής βουλευτικής σύνταξης.
- Κατάργηση κάθε φορολογικού προνομίου των βουλευτών (σήμερα το 50% είναι αφορολόγητα ως «έξοδα παράστασης», ενώ το υπόλοιπο δεν αθροίζεται με τα υπόλοιπα εισοδήματά τους). Απαιτούμε το σύνολο των εισοδημάτων τους να φορολογείται όπως των υπόλοιπων πολιτών.
- Συνταγματική κατοχύρωση της υποχρέωσης των κομμάτων για δημοκρατική λειτουργία. Διαφάνεια στα οικονομικά τους, υποχρέωση τήρησης πλήρων λογιστικών βιβλίων, έλεγχος από ορκωτούς λογιστές, δημοσιοποίηση ισολογισμών, ονομαστική αναφορά χρηματοδοτών άνω των 2.000 ευρώ
- Διαφάνεια στις δαπάνες και την περιουσιακή κατάσταση των πολιτικών, με υποχρεωτική ανάρτηση όλων των δηλώσεων «πόθεν έσχες» στο διαδίκτυο. Υποχρεωτική αιτιολόγηση των οικονομικών πόρων για την απόκτηση κάθε νέου περιουσιακού στοιχείου.
5. Ισχυρή περιβαλλοντική διακυβέρνηση
Το συμβολικό βάρος από τη δημιουργία ανεξάρτητου Υπουργείου Περιβάλλοντος έχει ήδη εξατμιστεί προ πολλού. Ακόμη και με καλές προθέσεις, οι πολιτικές του περιορίζονται στα ασφυκτικά όρια που αφήνει μια κυβερνητική πολιτική με συχνά αντίθετες προτεραιότητες. Βασικό μας ζητούμενο είναι η διάσταση της βιωσιμότητας να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στις πολιτικές όλων των υπουργείων.
Κρίσιμο ρόλο, πέρα από την πολιτική βούληση, παίζουν επίσης:
- Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις πολιτικές όλων των υπουργείων. τόσο ως προς την κατεύθυνση της πρόληψης και της προστασίας όσο και ως προς την κατεύθυνση της οικονομίας που δημιουργεί η ορθή και βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος (θέσεις εργασίας, εξοικονόμηση με την πρόληψη από δαπάνες αποκατάστασης περιβαλλοντικής ζημίας).
- Η δημιουργία αποτελεσματικών μηχανισμών εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και η διάθεση επαρκών πόρων. Ο προϋπολογισμός του 2011 προβλέπει για το περιβάλλον μόλις το 0,01% των δημόσιων δαπανών, μειωμένο κατά 28% σε σχέση με το 2010 και 33,5% σε σχέση με το 2009. .
- Η πλαισίωσή του από δραστήριες Ανεξάρτητες Αρχές, όπως μια Εθνική Επιτροπή για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και μια Εθνική Επιτροπή για την Προστασία του Κλίματος, με αποστολή τη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και την κατάθεση εισηγήσεων.
6. Όρια στην αυθαιρεσία των κυβερνήσεων
Για μας Κράτος Δικαίου δεν είναι ο εξωραϊσμός της εξουσίας αλλά η οριοθέτησή της. Η δικαιοδοσία των κυβερνήσεων οφείλει να σταματά εκεί που αρχίζουν οι εγγυήσεις για τα δικαιώματα των πολιτών.
- Οι Ανεξάρτητες Αρχές χρειάζεται να γίνουν σεβαστές και να ενισχυθούν, ιδιαίτερα εκεί όπου έχουν αμφισβητηθεί από την κεντρική εξουσία, όπως στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και στο ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος. Νέες Ανεξάρτητες Αρχές είναι απαραίτητες σε τομείς όπως η κατεδάφιση των αυθαιρέτων.
- Η υπηρεσιακή ανεξαρτησία της Δημόσιας Διοίκησης χρειάζεται να θωρακιστεί. Αποστολή της είναι να υπηρετεί, όχι τις εντολές των υπουργών, αλλά τις δημόσιες πολιτικές που χαράσσονται νόμιμα και δημοκρατικά διασφαλίζοντας σε αυτές συνέχεια και συνέπεια.
- Κατάργηση των «μυστικών κονδυλίων», απόλυτη διαφάνεια στους «ειδικούς λογαριασμούς». Διαφάνεια και διαχειριστικοί έλεγχοι και στα ΝΠΙΔ που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και στους φορείς της Αυτοδιοίκησης και στα νομικά τους πρόσωπα
- Υπουργική και βουλευτική ασυλία αυστηρά οριοθετημένη στα θέματα καθαρά πολιτικού χαρακτήρα. Μέχρι να αναθεωρηθεί η σχετική συνταγματική διάταξη, δέσμευση όλων των πολιτικών δυνάμεων να μην εμποδίζουν με την ψήφο των βουλευτών τους τη δικαστική διερεύνηση καμιάς ποινικής εκκρεμότητας πολιτικών προσώπων.
- Αλλαγή της νομοθεσίας περί ευθύνης υπουργών, ώστε να σταματήσει η ασυλία που παρέχει στην πράξη το σημερινό καθεστώς. Άμεση πολιτική δέσμευση των κομμάτων ότι με την ψήφο τους θα διευκολύνουν τη δικαστική διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων και θα προωθήσουν αναθεώρηση της συνταγματικής διάταξης που δυσχεραίνει τη δίωξη πολιτικών προσώπων. Κατάργηση κάθε ειδικής παραγραφής.
- Η διαφάνεια στη λειτουργία της διοίκησης αποτελεί βασικό δικαίωμα των πολιτών. Όλες οι αποφάσεις και τα πρακτικά δημόσιων αρχών και οργανισμών, θα πρέπει να δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο και να είναι προσβάσιμα σε όλους. Νομοθετική κατοχύρωση της Ελεύθερης Πρόσβασης στην Πληροφορία για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που θα εξειδικεύει τη Συνθήκη του Άαρχους.
- Η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από τον εκάστοτε υπουργό, υπονομεύει σοβαρά την ανεξαρτησία της. Επιδιώκουμε πλήρες αυτοδιοίκητο για τη δικαιοσύνη, χωρίς όμως να φθάνουμε σε Κράτος Δικαστών. Επιδιώκουμε πρόσθετες εγγυήσεις για τους δικαστικούς, με οριοθέτηση των εξουσιών του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, αντικειμενικά κριτήρια για τις προαγωγές, διασφαλίσεις στα θέματα των μεταθέσεων.
- Η θρησκευτική ουδετερότητα της πολιτείας απαιτεί πλήρη χωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, ώστε να διασφαλίζεται η ισότητα των πολιτών ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
- Η κατάργηση του κομματικού κράτους και του πελατειακού πλαισίου, απαιτεί σοβαρούς θεσμικούς φραγμούς στους διορισμούς σε μετακλητές κρατικές θέσεις ευθύνης. Το κύριο είναι βέβαια να μην καλύπτονται οι θέσεις αυτές με κριτήρια κομματικής αφοσίωσης. Μια πρόταση που αξίζει να εξεταστεί είναι οι ΔΕΚΟ και τα ΝΠΔΔ να ελέγχονται από Ανεξάρτητη Αρχή, που επιλαμβάνεται να αξιολογήσει τους ικανότερους για την πολιτική στελέχωση τους, όσο και την υλοποίηση μακροπρόθεσμων στόχων και χρονοδιαγραμμάτων, που υποχρεωτικά στηρίζονται από αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
- Οι πελατειακοί διορισμοί τυπικά απαγορεύονται, στην πράξη όμως παρακάμπτονται με τη διαρκή δημιουργία συμβασιούχων που εγκλωβίζονται σε διαρκή ομηρία. Θα άξιζε να αναζητηθούν δικλείδες ώστε να προσλαμβάνονται συμβασιούχοι μόνο σε αποδεδειγμένα προσωρινές και έκτακτες ανάγκες, και οι ανάγκες αυτές να μη μπορούν να ξεπερνούν συγκεκριμένο μικρό ποσοστό (ενδεικτικά, μέχρι 10%) των αντίστοιχων προσλήψεων με την κανονική διαδικασία του ΑΣΕΠ.
Το σίγουρο είναι ότι η χώρα δεν αντέχει άλλη λευκή επιταγή σε κανέναν. Χρειαζόμαστε όχι απλώς αλλαγή κυβέρνησης και πολιτικής, αλλά ριζική αλλαγή πορείας και τρόπου διακυβέρνησης. Οι προτάσεις αυτές αποτελούν για μας σχέδιο διαβούλευσης με τους πολίτες και όχι τελειωτικές θέσεις. Τις καταθέτουμε σε ευρύτερο δημόσιο διάλογο και ελπίζοντας ότι συμβάλλουμε στο άνοιγμα δρόμων και για άμεσες αλλαγές.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θέλουμε να βάλουμε τις βάσεις για ένα πρότυπο Βιώσιμης Ευημερίας, στηριγμένο στη διεύρυνση της δημοκρατίας, την αλληλεγγύη, τα συλλογικά αγαθά, την ποιότητα ζωής ως δικαίωμα για όλους ανεξάρτητα από αγοραστική δύναμη. Για ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο που να αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους πολίτες, να εξασφαλίζει τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και να ξαναδίνει στη δημοκρατία το πραγματικό της νόημα.
Το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων
